Printversie

DIAMANTEN HUWELIJKSFEEST VAN HET ECHTPAAR PHILIPS-SCHATS



Inleiding

Voor het eerst, sinds onheuglijke tijd vierde Essen op Tweede Pinksterdag in 1931 een diamanten bruiloftsfeest. De echtelieden waren Ferdinandus Philips en Maria Cornelia Schats. Ferdinandus werd op 15 maart 1847 in Borgerhout geboren als zoon van suikerbakker Carolus Ludovicus Philips en Joanna Catharina Van Leuven, een kantwerkster. Maria Cornelia Schats werd geboren op 11 juli 1846 in Turnhout als dochter van de beenhouwer en bakker Norbertus Josephus Schats en Maria Theresia Vaerten, naaister van beroep.

Het jubelpaar

In 1870 woedde er tussen Duitsland en Frankrijk een oorlog. België wilde bij deze oorlog neutraal blijven. In juli 1870 werd het Belgische leger opgeroepen om de landsgrenzen te verdedigen. België vreesde er voor dat beide in oorlog zijnde partijen om strategische redenen hun tegenstander zouden aanvallen. Ferdinandus was op dat moment soldaat bij het 7de regiment grenadiers, dit was ten tijde van Koning Leopold II. Voor zijn trouwe dienst aan de grens verwierf hij het kruis van dapperheid. Na zijn diensttijd ging hij gedurende 46 jaren bij de Belgische spoorwegen werken, aanvankelijk als bediende en later als treinsmid. Op 20 mei 1871 trad hij te Antwerpen in het huwelijk met Maria Cornelia Schats. Maria was ten tijde van het huwelijk dienstmeid in Antwerpen waar zij op dat moment ook woonde. Uit het huwelijk van Ferdinandus en Maria kwamen zes kinderen voort: Begin 1891 kwam het gezin naar Essen en ging aan de Stationsstraat op nummer 158 wonen. Ten tijde van Wereld Oorlog I genoot Ferdinandus al 3 jaar van zijn welverdiende pensioen. Hij was te oud om naar het front te gaan. Toch wist hij zich nog dienstbaar te maken. Hij bewees vele diensten bij het overbrengen van vluchtelingen en het smokkelen van brieven en wist op listige wijze de Duitsers te verschalken. Ferdinandus en Maria bleven tot aan hun overlijden in Essen wonen. Als bijzonderheid valt nog te vermelden dat ze zowel hun koperen, zilveren als hun gouden bruiloft in Essen vierden. En in 1931 kwam daar nog het diamanten bruiloftsfeest bij.

Het feest

Voor Essense begrippen was een diamanten bruiloft een bijzonderheid, dat men graag met alle inwoners groots wilden vieren. Er werd speciaal voor deze gelegenheid een Essense feestcommissie in het leven geroepen met de heer Alf. Van Roten als voorzitter, Aug. Peeters als algemeen uitvoerder, Ger. Meeussen als secretaris en Ed. Verdonckt als penningmeester. De commissie, gevormd door de Molenvrienden, waren dagen voor de grote dag bezig met de voorbereidingen van een overweldigend feest dat met echte Vlaamse spontaniteit gevierd zou gaan worden. Op maandag 25 mei 1931, Tweede Pinksterdag, was het dan zo ver. Al in de vroege morgen heerste koortsachtige beweging in Essen. Om 5 uur bulderde het kanon. Er werd nog een laatste hand gelegd aan alle versieringen in de straten van Essen. Aan alle woningen wapperde de nationale driekleur. Het Statiekwartier, waar de jubilarissen woonden (Statiestraat 158), was prachtig versierd. Dennenboompjes, met bloemen en wimpels versierd, omzoomden de straten. Hier en daar waren er praalwagens opgericht. En de woning van de echtelieden verdween onder het lover en de geurige bloemen. Vlak voor de woning van de echtelieden was een schitterende triomfboog opgesteld.

Afb.: Een triomfboog in de Stationsstraat met daarop het jaartal 1931 en het woord Heil. (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Om 9 uur verscheen de feestcommissie, getogen in deftige pakken met hoge hoed, op appel om de eerste gelukwensen aan te bieden. Een ieder van de feestcommissie had een lang wit lint om de arm, dat vrolijk in de wind wapperde. Een grote schare aan nieuwsgierigen verdrong zich in de hele omtrek. De heer Van Roten, voorzitter van de feestcommissie, sprak een heilwens uit. Hij herinnerde aan de werkzame loopbaan van Ferdinandus. Na zijn complimenten aan de kloeke ouderlingen werd er door een kinderkoor op zeer verdienstelijke wijze een gelegenheidslied uitgevoerd. Daarna volgde er een muzikale groet of aubade. Dit werd aangeboden door de Koninklijke Harmonie ”Concordia”. Vervolgens werd de feeststoet opgesteld, welke het echtpaar via de Statiestraat, Kloosterstraat en de Grensstraat naar de O.L.Vr. Kerk geleidde voor een plechtige dank mis.
Voorop gingen de gekostumeerde bazuinblazers te paard. Kinderen reden er met versierde fietsen achteraan. Te zien was een rijwiel dat de ”Belgenland” moest verbeelden en een ander in een vliegmachine. Een groep lieve, witte ”maagdekens met bloemengarven” en vlaggetjes volgden. De wagen van het jong huwelijk omringd door blozende kinderkopjes in blanke kleedjes gestoken dwong een ieders bewondering af. De Koninklijke harmonie ”Concordia” luisterde de stoet op met haar blijde stapmarsen.


Afb.: Het versierde café van Leopold Clauwaert. Dat was op dat moment café ’t Rooske van Anna Catharina Peeters, de weduwe van Leopold Clauwaert. Op het plakkaat staat geschreven: Bij ’t jubelfeest van diamant - juicht Esschen leve Mie en Nand - en wij we wenschen ’t knappe paar - nog menig bly voorspoedig jaar.! (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Afb.: De praalwagen dat het jong huwelijk moest verbeelden (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Afb.: De erewagen met het jubelpaar draait vanuit de Stationsstraat de Kloosterstraat in. Aan de gevel van het cafe In Transvaal (nu: De Meeuw) hangt een opschrift waarvan we: Leve Philips en Alle Menschen kunnen lezen (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Afb.: De stoet stond hier in de Grensstraat op weg naar de dank mis. Rechts zien we de boerderij van Franken op Nederlands grondgebied, links een deel van de kerkhofmuur. De gekostumeerde bazuinblazers te paard en daarachter de kinderen met hun versierde fietsen. (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Afb.: De stoet stond hier in de Grensstraat op weg naar de dank mis. Een van de vele versierde fietsen dat het huwelijksbootje moest verbeelden. (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Om 10 uur arriveerde de stoet aan de ingang van de O.L.Vr. Kerk, waar de jubilarissen door de Zeer Eerwaarde heer deken Raeymaekers met roerende woorden gelukgewenst werd. Hij achtte zich gelukkig met zulke voorbeeldige ouderlingen in ”Godes tempel te leiden”. Het machtige orgel weergalmde door de wijde kerkbeuken. Er werd een plechtige H. Mis van Dankbaarheid opgedragen die door een ingetogen schaar gelovigen werd bijgewoond. Bij het eindigen van de kerkelijke plechtigheden, werd de praalstoet opnieuw opgesteld en toog de toegestroomde menigte langs de Nieuwstraat naar den Heuvel. Daar zou om half twaalf een plechtig officieel ontvangst in het gemeentehuis plaatsvinden.
Op het schilderachtige pleintje, voor het gemeentehuis, waar het monument ter ere van de Essense gesneuvelden staat, onder de lommerrijke olmen stond burgemeester Jules Kenis met de heren schepenen Loos en Feesters het jubilerend echtpaar op te wachten. Bij aankomst van de stoet werden door schoolkinderen enkele feestliedjes gezongen. Vader Philips was, ondanks zijn 84 jaar, een krasse verschijning. Hij klauterde nog gezwind de trappen van het gemeentehuis op. Maria, die 85 jaar oud was, was niet zo goed meer ter been, maar had nog wel een flinke dosis levensmoed.

Afb.: Het jubelpaar omringd door familie, burgermeester, schepenen en de feestcommissie op de trappen van het gemeentehuis. (©)


Burgermeester Kenis ontving het echtpaar met hun familieleden en het feestcommissie in de erezaal. Na een woord van lof aan de buurtbewoners, die kosten noch moeite hadden gespaard voor het welslagen van de feestelijkheden sprak de burgermeester de feestelingen op gemoedelijke wijze toe en prees zich gelukkig de jubilarissen op het gemeentehuis te mogen ontvangen. In zijn rede memoreerde Kenis het feest van tien jaar geleden, toen eveneens op grootse wijze het gouden huwelijksfeest werd gevierd. ”Toen was het een bijzonder feest, maar nu is het 'n zeldzaam feest, want van ’n diamanten bruiloft hoor je niet iederen dag”. Het echtpaar beloofde bij hun gouden bruiloftsfeest terug te keren naar het gemeentehuis en zij hadden woord gehouden. Onder algemene toejuichingen besloot de heer burgemeester met de wens, dat het niet de laatste keer zou zijn, dat hij de jubilarissen op het gemeentehuis mocht ontvangen, maar dat over vijf jaar een briljanten huwelijksfeest zou gevierd worden. Tot slot wenste hij in naam van alle Essenaren hun van harte proficiat en bood moeder Philips prachtige bloemen aan.
De oudste zoon van het echtpaar, totaal ontroerd, dankte de burgemeester, de feestcommissie en verder allen die hadden meegewerkt om dit feest te doen slagen hartelijk voor al het eerbetoon dat zijn brave ouders te beurt viel op deze heuglijke dag. Moeder Philips pinkte ondertussen een traantje weg, terwijl de kloeke vader onder algemeen handgeklap na een woord van dank te hebben gesproken een minnelied aanhief uit zijn jongensjaren. Men hief een beker schuimwijn en de praalstoet bracht het jubelpaar vervolgens langs de Nieuwstraat, Statiestraat, Sint Antoniusstraat, Kerkstraat, IJzerenwegstraat (thans Spoorwegstraat) en Statiestraat naar hun versierde woning terug. Daar genoten de talrijke familieleden van een smakelijk feestmaal. Ondertussen bleef in Essen de feeststemming voortduren.
In de namiddag werd er volop muziek gemaakt. Om half drie bracht eerst de Harmonie ”Vlijt en Volharding” uit Wildert, onder leiding van de heer Jos. Mous haar muziek ten gehore. Het door deze harmonie uitgevoerde concert-programma luidde als volgt: Om half vijf was het de beurt aan de Harmonie ”De Statievrienden”, onder leiding van de heer P. van Laerhoven. Zij gaven een concert gevolgd door een wandeling. Hun concert-programma bevatte de volgende nummers: Tot slot volgde er om half zeven een serenade van de Harmonie ”De Werker”, onder leiding van de heer Corn. Balemans. Het concertprogramma dat deze Harmonie bracht bestond uit: Ook dit concert werd gevolgd door een muzikale wandeling.
Om half negen werd er een uitvoering van Folkloristische Kempische dansen gegeven door de welbekende gilde ”Sint Sebastiaan”. Stilaan viel de avond in, de lichtjes pinkelden en wierpen bonte kleuren op de weelderige straatversieringen. De feesten werden uiteindelijk afgesloten met een grote verlichting. De geestdrift der bevolking verkoelde pas in de nachturen.

Afb.: De trotse feestcommissie. (Bron: Essen in Beeld; © Neel Smout)


Alles bij elkaar was het een schitterend geslaagd feest. De ijverige feestcommissie kon met voldoening op haar werk terugkijken. Men kon er zeker van zijn dat deze dag nog lang in het geheugen van de Essenaren zou blijven. Ook het diamanten paar mocht nog dikwijls met genoegen aan deze dag terugdenken. Helaas heeft de briljanten bruiloft er niet mogen komen, want moeder Philips overleed 6 november 1932.


Bron:
         Facebook, Essen in Beeld
         Burgerlijks stand Antwerpen eo
         Diverse websites
         Diverse kranten, zoals Dagblad van Noord Brabant, De Grondwet, Gazet Van Antwerpen en Het Handelsblad
         en met dank aan Twan Raymakers